Khắc phục đau bụng kinh (thống kinh) theo Đông Y

Trên lâm sàng, Y học cổ truyền chia thống kinh ra làm 2 thể là thực chứng và hư chứng

Điều trị thống kinh áp dụng phương pháp chung là thông điều khí huyết, chỉ thống.

Đối với thực chứng

- Thể huyết ứ

Biểu hiện: Bụng dưới căng đau dữ dội trước và đầu kỳ hành kinh, đau nổi cục cứng, đè vào đau thêm, đau như phát sốt. Kinh xuống không thông, màu đen sẫm, có cục huyết ra thì giảm đau.

Phép trị:  Hoạt huyết, tiêu ứ

- Thể khí trệ 

Biểu hiện: Kỳ kinh thường không đều, lượng kinh ít.

Đau bụng dưới, trướng tức nhiều hoặc lan lên ngực sườn, đau lưng, trước khi hành kinh và bắt đầu kỳ kinh.

Phép trị: Hành khí, tiêu ứ

- Thể phong hàn 

Biểu hiện: Đau bụng trong khi hành kinh kèm đau lưng, đau cứng cổ gáy, sợ lạnh.

Sắc kinh tím đen, kinh xuống ít hoặc tắc bất chợt. Sắc mặt xanh bạc, tiêu lỏng, rêu lưỡi trắng mỏng. Mạch phù khẩn hoặc trầm khẩn.

Đối với hư chứng

- Thể hư hàn 

Biểu hiện: Đau bụng suốt kỳ hành kinh, đau lâm râm, chườm nóng dễ chịu. Đau lưng, mỏi mệt. Kinh cuối kỳ màu nhạt, lượng ít. Sắc da xanh ánh vàng, môi nhợt, da khô, gầy. Rêu lưỡi trắng nhuận. Mạch trì, tế.

Phép trị: Ôn kinh dưỡng huyết

- Thể hư nhiệt 

Biểu hiện: Bụng dưới đau âm ỉ sau kỳ. Kinh đến sớm, lượng kinh ít. Sắc mặt trắng đới vàng, gò má hồng, lòng bàn tay nóng hoặc sau ½ ngày có sốt, hồi hộp, bứt rứt, khó ngủ, táo bón. Lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng mỏng. Mạch tế sác hoặc đới huyền. 

Phép trị: Dưỡng tâm, lương huyết chỉ thống

- Thể khí huyết hư nhược

Biểu hiện: Bụng đau lâm râm trong khi hành kinh và sau khi hành kinh. Đè vào dễ chịu.

Sắc kinh nhạt, trong, lượng kinh ít. Sắc mặt trắng xanh, chất lưỡi nhợt, rêu lưỡi mỏng. Tinh thần uể oải, đoản khí, tiếng nói yêu. Mạch hư tế. Nếu huyết hư khí trệ gây đau thì sau khi hành kinh, huyết dư xuống chưa sạch thì đau không ngưng.

Phép trị: Điều khí dưỡng huyết

- Thể can thận hư tổn 

Biểu hiện: Đau bụng dưới sau khi hành kinh, đau lan vùng thắt lưng. Sắc kinh nhạt, lượng ít.

Lưỡi nhạt, rêu lưỡi mỏng. Mạch trầm tế.

Phép trị: Bổ can thận

Người thầy thuốc căn cứ vào các biểu hiện trên lâm sàng để phân loại bệnh nhân và lựa chọn phương pháp phù hợp.